دخالت ایران در عراق در جهتِ جلوگیری از افولِ هلال ایرانی

سیاست خارجی ایران همواره بر اساس دو گفتمان غالبا متناقضِ رسمی و غیر رسمی پایه ریزی می شود و در سایه این تناقض، دولتمردان ایرانی توانسته اند سیاست ها و اهداف خود را به پیش ببرند. در آنِ واحد که یک مسئول عالیرتبه ایرانی از دخالت کشورش در کشورهای منطقه همانند سوریه و عراق و اعزام نیرو و مهمات نظامی به آن کشورها سخن می گوید، مسئول عالیرتبه دیگری دخالت در سوریه را به شدت رد می کند و تمام دلایل و شواهد حضور نظامی ایران در کشورهای منطقه را باطل می شمارد و در سایه این ابهامات و تناقض گوئیهای مسئولان ایرانی که جزئی از سیاست خارجی آنها گشته است، توانسته اند مساله را طوری به سود ایران تغییر دهند که حتی روسای جمهور بزرگترین کشورهای غربی نیز با شک و تردید از حضور نظامی ایران سخن گویند. در سایه سکوت مجامع بین المللی، ایران با تغییر اصطلاحات و مفاهیم و عوامفریبی های آشکار توانسته یک گفتمان غیررسمی ابداع کند که توسط مسئولان دولتی و امنیتی از درون نظام، هدایت می شود. ایران با خودجوش خواندن این حرکت ها، توانسته است، از مسئولیت دولتِ رسمی در قبال این قضایا بکاهد و افکار عمومی و سیاسی جهانی را بفریبد. مسئولان ایرانی با اعزام نیروهای نظامی به سوریه و عراق تحت ابداع مفاهیمی همانند "دفاع از حرم سیده زینب" و یا "دفاع از اماکن مقدس در عراق" و ربط دادن این دخالت های آشکار به نیروهای خودجوش و مردمی، به خوبی توانسته اند از یک طرف به اهداف توسعه طلبانه خود جهت ترویج افکار صفوی گری با قدرت خشن بپردازد و از طرف دیگر از محکومیتهای بین المللی که ممکن است دولت رسمی ایران را محکوم نماید، نیز در امان بمانند. تشییع خلبان ایرانی کشته شده در سامرای عراق در شیراز بار دیگر دروغ های رسمی مسئولان ایران در عدم دخالت در عراق را نمایان ساخت. خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، روز جمعه، 13 تیر، خبر از کشته شدن یک خلبان ایرانی "در سامرا و به هنگام دفاع از حریم اهل بیت" خبر داد. خبرگزاری ایرنا اما توضیح نمی دهد که این خلبان ایرانی اولا چگونه کشته شده است، و ثانیا با چه هدف و مسئولیتی در عراق، در حال جنگ بود. همچنین به این سوال پاسخ نمی دهد که در حالیکه این نیروی خودجوش توانسته به صورت خودسرانه و جهت "دفاع از حریم اهل بیت" با پول شخصی خود به عراق سفر کند و خود را به سامرا برساند و کشته شود چرا طی یک مراسم رسمی و با حضور مسئولان نظام تشییع می شود؟ ایران که کشور سعودی عربی را به حمایت از گروههای سنی عراقی متهم می کند آیا به این مساله توجه کرده است که کشور سعودی عربی، برخی جوانان سعودی که به گروههای بنیادگرای افراطی می پیوندند را به زندانهای طویل المدت محکوم می کند در صورتیکه ایران، تروریستهای خود را که در کشورهای دیگر کشته می شوند را طی مراسمی رسمی و با حضور مسئولان نظامی به خاک می سپارد و همچنین تروریستهایی که بتوانند جان سالم به ایران برگردند را به بالاترین درجه های نظامی و سیاسی منصوب می نماید. عراق و شکست ایدئولوژی مطلوب ایرانیان: عراق یکپارچه با حکومت دست نشانده ایرانی به عنوان پایگاهی محکم برای تقویت موقعیت منطقه ای و توسعه طلبانه به شمار می رود. مسئولان ایرانی بر همین اساس، دیپلماسی خارجی خود را به پیش می برند و صحبت های اخیر مسئولان عالیرتبه ایرانی در مورد لزوم حفظ وحدت عراق البته به شرط داشتن حکومتی با ریشه های ایرانی همانند حکومت نوری مالکی، دلیلی بر این مدعاست.حسین امیر عبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران در مصاحبه با العالم عنوان نمود که"دوستانه به رهبران کرد، به آقای مسعود بارزانی، به آقای نیچروان بارزانی به صراحت گفته ایم که تخطی از قانون اساسی پیشرفته و جامع عراق، و مطالباتی فراتر از آنچه در سیستم فدرالی عراق یکپارچه در قانون اساسی این کشور پیش بینی شده است، به نفع هیچ طرفی نخواهد بود." ایرانیها بعد از اینکه توانستند در سال 2003 با وارد کردن عراقی های ایرانی الاصل به عراق و پشتیبانی سیاسی، نظامی و مالی از آنها و همچنین با استفاده از گروههای تروریستی که در زمان جنگ ایران و عراق در ایران تاسیس کرده اند، توانسته بودند پتانسیل های فرهنگی، ملی، نظامی و سیاسی عراق چه شیعه و چه سنی را ترور نمایند برای یک دهه توانستند عراق را جولانگاه اهداف صفوی گری خود در قالب هویت فارسی با تمام معنا بکنند. ایران با هدایت آخوندهای دست نشانده خود همانند قزوینی، سیستانی و حکیم می خواست که فارغ از مرزهای جغرافیایی، عراق را به ایران ملحق نماید و برای این کار از هیچ اقدامی دریغ نمی کرد. صحبت های ابراهیم الجعفری رئیس ائتلاف ملی عراق در مورد خامنه ای و خمینی گویای این واقعیت است که روح فارسی در کالبد عراق در جریان بود. وی خامنه ای و خمینی را "وجدان امت اسلامی" عنوان کرده بود و به حیدر الملا نماینده پارلمان عراق به خاطر اعتراض به انتشار تصاویر خمینی و خامنه ای توسط نیروهای مالکی در بغداد به شدت تاخته بود. بر اساس دمیده شدن روح صفوی ایرانی در کالبد عراق، ایرانیها به شدت نگران از دست دادن این موقعیت خود در عراق هستند، به همین خاطر برای محافظت از مالکی تمام ایده ها و طرح های خود را به کار گرفتند. بر حوادث اخیر عراق، عنوانی جز انقلاب ضد ایرانی توسط مردم عراق نمی توان اطلاق نمود. ایران از اینکه یک جریان ضد فارسی- شیعی در طول 1330 کیلومتر مرزهای مشترک با عراق مستقر شود به شدت نگران است. بر همین اساس با راه اندازی ستادهایی موسوم به "ستاد مردمی دفاع از حریم تشیع"هزاران نفر را برای اعزام به عراق آماده کرده است. برخی هواپیماهای سوخوی عراقی را نیز که در زمان جنگ خلیج عرب، به خاک ایران پناهنده شده بودند را با هدایت خلبان های ایرانی برای سرکوب انقلاب مردم عراق به عراق فرستاد. همچنین به گزارش سرویس بین الملل "انتخاب"، در روز اول جولای، هفت جت ایران در پایگاه هوایی امام علی عراق فرود آمدند.و نیز برخی هواپیماهای ایرانی از طریق خاک سوریه وارد موصل شدند و مراکز تجمع انقلابیون عشایر را بمباران نمودند. انقلاب عراق، شروعی بر پایانِ یک دهه عراقِ با طعم ایرانی است. به صدا درآمدن ناقوس شکست پروژه ایرانی کردنِ عراق و تبدیلِ سامرا، کربلا و نجف به مرکزی برای صدور و تقویت ایدئولوژی صفوی فارسی به دیگر کشورهای عربی برای کامل شدن هلال شیعی، ایران و دست نشانده های آن در عراق از نوری مالکی تا سیستانی را به شدت آزرده خاطر کرده است و بر همین اساس است که سیستانی با دستور خامنه ای برای کشتار سنی های عراق فتوا صادر می کند در حالیکه یک دهه پیش، جنگ با نیروهای آمریکایی را حرام اعلام نموده بود. و یا نوری مالکی آشکارا از تمام کشورها برای هجوم به عراق و قتل عام سنی ها دعوت بعمل می آورد. تقسیم عراق و تاثیر آن بر آینده ایران: عراق به مرز تجزیه نزدیک می شود و به احتمال قوی طی سالهای نزدیک شاهد سه عراق به جای یک عراق خواهیم بود. عراق کرد ( کردستان مستقل)، عراق سنی و عراق شیعی. این مساله معادلات بین المللی را تغییر خواهد داد. ایران در صورتیکه نتواند عراق یکپارچه با حکومت دست نشانده ایران را در صحنه سیاسی حفظ کند به تغییر سیاست خود با توجه به احتمال تجزیه عراق خواهد زد. قطعا اولین اقدام عراق پیدا کردن هم پیمانانی در میان اهل سنت خواهد بود تا در صورتیکه کشور سنی عراق در وسط عراق شکل گیرد بتواند با تعامل با آنها از خطرات این کشور بر ضد خود بکاهد. از مهمترین خطراتی که ممکن است کشور مستقل عراق سنی بر آینده ایران داشته باشد، حمایت از ناراضیان سنی ایرانی و عرب های احوازی است که می تواند به عنوان عمق استراتژیک مهمی برای مبارزان آنها به شمار آید. همچنین کشور کردستان مستقل علاوه بر تحریک کردهای ایران برای استقلال، می تواند به عنوان محلی برای پادگان های نظامی انقلابیون کرد ایران باشد. همچنین می تواند به مرکزی برای تقویت هویت کردی و کشور موعود کردها به شمار آید. ایران ممکن است تنها در یک قسمت از عراق یعنی عراق شیعی منافع بیشتری را تحصیل کند که کشورهای عربی باید بررسی دقیق امور از هم اکنون جریان های شیعی ضد ایرانی را به سوی خود متمایل سازند و با در اولویت قرار دادن امنیت ملی عربی مافوق تمایلات مذهبی، با تاکید بر وجوه مشترک میان شیعیان مخالف ایران و کشورهای عربی، این منفعت احتمالی ایران از شکل گیری عراق شیعی را به کامش تلخ نمایند. کشورهای عربی باید از هم اکنون با تمام توان به تربیت یک قاعده مهم شیعی ضد ایرانی در جنوب عراق یا عراق شیعی آینده مبادرت ورزند و به نفوذ ایران در عراق پایان دهند تا علاوه بر اتخاذ سیاست دفاعی در مقابل سیاست های توسعه طلبانه ایران، زمینه های لازم برای اتخاذ سیاست هجومی بر ضد ایران را فراهم آورند.   نتیجه گیری: حوادث جدید خاورمیانه در حال بازتولید مناسبات منطقه ای هستند و یکی از مهمترینِ این تغییرات پایان دادن به ایدئولوژی "صفوی فارسی" است که از چندین دهه پیش در سایه ضعف استخبارات­های منطقه­ای  در کشورهای منطقه ریشه دواند و هم اکنون در حال مشاهده نتیجه آن ایدئولوژی در سوریه و لبنان و عراق و بحرین و یمن هستیم. انقلاب مردم سوریه نخستین حرکت منطقه برای مقابله با ایدئولوژی صفوی و پاره کردن هلال شیعی ایرانی به شمار می آید که ایران با قدرتی سخت و خشن در مقابل آن ایستاد تا آن را از بین ببرد اما دیگر سوریه هیچگاه به سوریه ایرانی باز نخواهد گشت. عراق نیز دومین پایگاهی است که ضربه مهلک دیگری را بر هلال کم سوی ایرانی وارد نمود. همه این تحولات در اثر بیداری ضد ایرانی کشورهای عرب شکل گرفتند که اگر چه کمی دیر به وقوع پیوست اما می تواند به گورستانی برای ایدئولوژی صفوی فارسی تبدیل گردد. در سایه تحولات اخیر عراق و نقش ایران در آن حوادث، 3 احتمال را می توان تصور نمود:

1.   استمرار مقابله سخت با انقلاب ضد ایرانی عراق برای بازپس گیری جای پای از دست رفته خود.

2.  تغییر آرام در سیاست حمایت مطلق از مالکی به سوی گزینه دیگر مورد حمایت شیعه و سنی برای جلوگیری از تجزیه عراق.

3.  در صورتی هر دو گزینه 1 و 2 جواب ندهد ایران مجبور به قبول سناریوی تجزیه عراق خواهد شد و در مقابل، تمام تمرکز خود را بر کسب حامیان منطقه ای در دو کشور کُرد و سنی و همچنین تقویت مناسبات خود با هم پیمانان شیعی خود در عراق شیعی، برای جلوگیری از تاثیر تجزیه عراق بر ایران خواهد کرد و نیز نسبت به تغییر سیاستهای داخلی خود برای جلوگیری از تاثیر پذیرفتن ملتهای واقع در جغرافیای ایران اقدام خواهد نمود.    

مركز مطالعات و تحقيقات المزماة قيس التميمي